Hoofdlijnen Turap 2 2025

Twee keer per jaar maakt het college een tussenrapportage - de 'Turap' - voor de gemeenteraad. In de Turap is de stand van zaken geduid rondom de uitvoering van de in de begroting voor 2025 opgenomen ambities, doelen en inspanningen binnen de verschillende programma's. Ook worden de verwachte financiële afwijkingen over het lopende jaar 2025 vermeld. Die ontstaan door autonome ontwikkelingen, maar ook door de uitvoering van moties en het aanpakken van urgente knelpunten in lopend beleid.

Financieel beeld
In Turap-1 meldden we een verwacht voordeel van € 7,4 miljoen in 2025. Met Turap-2 wordt daarbovenop een voordeel verwacht van € 11,3 miljoen. In de jaarrekening over 2025 zal de definitieve afwijking bekend worden.

Actualiteiten, doelen en inspanningen
In maart werd Arnhem opgeschrikt door een ingrijpende brand in de historische binnenstad. Een brand met grote impact op met name bewoners, ondernemers en de directe leefomgeving. De brand bracht niet alleen acute schade met zich mee, maar stelt de stad ook voor belangrijke opgaven op het gebied van herstel, veiligheid en samenwerking. We zetten alle stappen die noodzakelijk zijn om onze stad weer veerkrachtig en toekomstbestendig op te bouwen.
Met de recente toekenning als rijksmonument wordt het omgevingskunstwerk De Blauwe Golven, gelegen bij de Nelson Mandelabrug, voortaan beschermd als representatief voorbeeld van ‘Post-65-werken’: de jongste generatie monumenten die symbool staan voor welvaart, groei en vrijheid.

Uit deze Turap blijkt dat de meeste doelen en inspanningen op koers liggen. Een greep hieruit: we zetten stappen om de veiligheid in Arnhem te vergroten door in te zetten op zowel veiliger en leefbaardere wijken, als op het terugdringen van overlast en ondermijnende criminaliteit. De renaissance van de Velperweg is afgerond en er zijn stappen gezet in de vaststelling van het stedelijk parkeerbeleid. Er zijn resultaten geboekt in het tegengaan van verkeersoverlast. De doelen om te komen tot een duurzame, creatieve en levendige economie worden of zijn allemaal gerealiseerd, bijvoorbeeld de positionering van Arnhem als Hotspot Energie, de transformatie van de binnenstad en investeringen in de Arnhemse werklocaties. We zetten volgende stappen in het realiseren van goede toekomstbestendige (onderwijs) huisvesting. De beoogde doelen binnen verbreding van het cultuurbereik en -participatie worden gerealiseerd. De inzet op het vergroten van het bereik van inkomensregelingen en het schuldenvrij maken van inwoners leidt tot de gewenste resultaten. De inspanningen om meer kwetsbare jeugdigen veilig thuis te laten wonen, worden gerealiseerd. Dit geldt ook voor de inzet om zelf- en samenredzaamheid van de inwoners te vergroten, bijvoorbeeld door de uitvoering van het ouderenbeleid. De voorgenomen inspanningen binnen inclusief Arnhem liggen allemaal op koers. Net als de inzet om meer Arnhemmers te laten voldoen aan de beweegrichtlijn, het streven naar minder Arnhemmers met overgewicht en het terugdringen van problematisch alcohol- en drugsgebruik. De inspanningen voor meer lokale energiesystemen en verduurzaming van bedrijven worden grotendeels gerealiseerd. Er worden stappen gezet in de doelen en kansen die de Omgevingsvisie biedt en de diverse maatregelen binnen de aanpak gezonde en veilige leefomgeving werpen zijn vruchten af. Om te werken aan woonruimte voor iedereen, wordt bijvoorbeeld de doorstroming bevorderd en leegstand tegengegaan. De inspanningen om te komen tot een meer groene en klimaatadaptieve stad zijn afgerond of liggen op koers.

Er zijn ook onderwerpen die (nog) niet geheel op koers liggen. Ook hieruit een greep: de digitalisering van het inwonerproces loopt enige vertraging op. In het ontwikkelen van het integraal accommodatiebeleid zijn de beoogde resultaten nog niet bereikt. Een aantal onderdelen uit het Duurzaam Mobiliteitsplan is nog niet opgepakt, mede doordat in de voorbereiding en uitvoering er krapte is op de (arbeids)markt. Om te komen tot een beter en schoner taxivervoer, zullen nog stappen moeten worden gezet. Het zorgen voor meer ateliers, oefenruimtes en presentatiemogelijkheden in de stad is mede afhankelijk van de beschikbaarheid van gebouwen. De isolatieaanpak loopt enige vertraging op. Uitbreiding van opwek van zonne-energie loopt niet conform planning, met name door netcongestie en doordat mogelijke opweklocaties (ook) voor andere doeleinden, zoals recreatie en defensie, kunnen worden ingezet. De uitvoering van het plan van aanpak woonwagenlocaties is vertraagd en de hoeveelheid restafval laat nog niet de gewenste daling zien.

Ondanks dat we veel van onze doelen realiseren zien we dat het de organisatie en onze externe partners in toenemende mate moeite kost de ambities en doelen tijdig te realiseren. Bovendien constateren we dat er in de komende jaren meer nodig is om onze lange termijn ambities verbonden aan bijvoorbeeld de groei van de stad, energietransitie en de realisatie van de Visie op het sociaal domein te kunnen behalen en de dienstverlening aan onze inwoners op peil te houden. Uw raad heeft dit ook geconstateerd en ons bij motie 'Capaciteit in beeld voor realistische ambities' (25M108) opgedragen:

• Een overzicht op te stellen van de structurele capaciteit die per programma nodig is om de vastgestelde ambities te realiseren;
• daarbij inzichtelijk te maken welke keuzes nu gemaakt worden in de prioritering van inzet, en wat daarvan de gevolgen zijn voor andere programma’s of dossiers;
• dit overzicht uiterlijk vóór de behandeling van de Begroting 2026 met de raad te delen.

Toelichting doelen en inspanningen
In Turap 2 wordt de voortgang aangegeven van alle doelen en inspanningen die in de Begroting 2025 zijn opgenomen. Per doel en inspanning is de stand van zaken beschreven. Ook wordt bij de doelen en inspanningen de status aangegeven door middel van verschillende icoontjes. Deze icoontjes houden het volgende in:

• Groene pijl schuin omhoog  - Het doel/ de activiteit loopt op koers
• Oranje pijl naar rechts  - Het doel/ de activiteit loopt gedeeltelijk op koers
• Rode pijl schuin omlaag  -  Het doel/ de activiteiten lopen niet op koers
• Groen vinkje - Het doel/ de activiteit is gerealiseerd

In de Begroting 2025 waren eveneens 4 programma's opgenomen die op een andere wijze gepresenteerd werden in het kader van doorontwikkeling begroting en verantwoording. Deze 4 programma's zijn in deze Turap ook op een nieuwe wijze gepresenteerd zoals vermeld in de raadsbrief 'Vervolg Doorontwikkeling Begroten en Verantwoorden' van 1 april 2025.

Voor deze 4 programma's wordt per inspanning middels een kruis of een vinkje aangegeven of de inspanning een afwijking heeft op de onderdelen inhoud, financiën, planning en risico's volgens de volgende richtlijnen:
 

Daarnaast is bij deze programma's bij de financiële afwijkingen aangegeven op welk doel de afwijking betrekking heeft, om op deze wijze de koppeling te kunnen leggen tussen de afwijkingen en de doelen.

Presentatie baten en lasten
De presentatie van de baten en de lasten die in de begroting van 2025 is gebruikt, is doorgezet in deze Turap. Daarom wordt een positief bedrag gepresenteerd op het moment dat er sprake is van meer baten of meer lasten. Concreet betekent dit dat als er hogere lasten zijn, dit als een positief bedrag in de lasten is gepresenteerd. Dit veroorzaakt een nadeel voor de algemene reserve. Wanneer een negatief bedrag als afwijking in de lasten is gepresenteerd, betekent dit dat er sprake is van minder lasten, dus een voordeel voor de algemene reserve.
Wat betreft de baten werkt dit hetzelfde: een positieve afwijking in de baten betekent hogere baten en een voordeel voor de algemene reserve. Of een afwijking een voordeel of nadeel voor de algemene reserve veroorzaakt, is eveneens weergegeven in de kolommen in de bijlagen.

Tabel afwijkingen
Per afwijking is in de tabellen de nodige informatie verstrekt. Hieronder is per kolom aangegeven welke informatie wordt weergegeven:

• I/S: Is de afwijking incidenteel of structureel;
• AR/BR: Komt de afwijking ten gunste of laste van de algemene reserve (AR) of een bestemmingsreserve (BR);

Begrotingswijziging
Bij deze Turap is een begrotingswijziging opgenomen. De afwijkingen in de Turap welke zijn opgenomen in de begrotingswijziging moeten namelijk in het kader van de begrotingsrechtmatigheid in de begroting verwerkt worden. Alle in de Turap genoemde afwijkingen in bijlage 1 worden in de begroting verwerkt.

Leeswijzer
In het volgende hoofdstuk wordt het financiële totaalbeeld geschetst, waarbij toegelicht wordt hoe Turap 1 en Turap 2 in samenhang met elkaar gelezen moeten worden. Waar Turap 1 alleen de verwachte financiële afwijkingen beschrijft, wordt in deze Turap 2 in de bijlagen een integraal overzicht gegeven van de voortgang op de beleidsdoelen en inspanningen in combinatie met een verwachte financiële prognose. Zowel de exploitatie als de voortgang op de investeringen wordt toegelicht. Tevens staan we stil bij de beheersing van de verbonden partijen, lichten we de voortgang op de overgehevelde budgetten uit 2024 toe en blikken we vooruit naar de budgetoverhevelingen 2025. Tot slot wordt een overzicht gegeven van de stand van zaken op de bij de Begroting 2025 aangenomen moties en amendementen.